Het 'Duits Lijntje' |
Niets uit deze website mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, door middel van kopie, op digitale of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van auteur en/of webmaster. |
Het 'Duits lijntje' of der 'Boxteler Bahn' |
Aan de hand van velerlei plaatjes wordt een reisje gemaakt langs het inmiddels niet meer bestaande 'Duits Lijntje'. Het tracé is nog grotendeels in het veld herkenbaar en deels in gebruik als wandel- en/of voetpad. Ook zijn er nog wat voormalige, voor het merendeel bijna onherkenbare, stationsgebouwen en wachterswoningen behouden gebleven. De benaming 'Duits Lijntje' is wat denigrerend, zeker als je in ogenschouw neemt waarvoor de spoorweg tussen Boxtel en Wesel van de 'Noord-Brabantsch-Duitsche Spoorweg-Maatschappij'(NBDS) werd aangelegd. De lijn werd in twee delen geopend (Boxtel - Goch op 15 juli 1873 en Goch - Wesel op 1 juli 1878) en was bedoeld als 'the connecting link between Flushing en Berlin', of zo u wilt Londen en Sint Petersburg. Met uitzondering van wat kortere perioden, reden vanaf mei 1881 tot augustus 1914 elke dag enkele internationale reizigers treinen tussen Vlissingen en Duitsland naar en van Berlijn, Hamburg, Bremen, Keulen, Frankfurt, Nurnberg, Mannheim, Munchen, Basel, Leipzig en Dresden. Het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog deed 'the connecting link' degraderen van een hoofdspoorweg naar een lijntje voor lokaal vervoer. Alleen de Tweede Wereldoorlog bracht nog een kortstondige herleving, al was dat uitsluitend voor militair vervoer tussen Wesel en Roosendaal. Eenmaal de vrede getekend, stond de spoorweg al gauw slechts ten dienste van lokaal (goederen)vervoer, enerzijds vanuit Goch (de brug bij Wesel was in 1945 opgeblazen en niet meer hersteld) en anderzijds vanuit Boxtel. Terwijl het op het Duitse deel al in de jaren zestig bekeken was, hield het baanvak Boxtel - Veghel het nog tot kort na 2000 uit. |
NS, wachtkamer 1e en 2e klasse te Boxtel. Vergane glorie uit een ver en roemrijk verleden, 07-03-1941. |
NS, wachtkamer 3e klasse te Boxtel. Nog meer vergane glorie uit een ver en roemrijk verleden, 07-03-1941. |
ZW 028-21 08-05-1976 NS, 118, rit NVBS Boxtel - Uden (vertrek 14.14 uur, aankomst 15.34 uur), stationsgebouw Boxtel. Vanuit Uden vond het vertrek plaats om 17.34 uur en eindigde om 18.52 uur te Boxtel. Het treinstel staat 's avonds aan de oostzijde van het stationsgebouw te Boxtel gereed voor vertrek naar de standplaats Venlo. |
NS, stationsgebouw te Boxtel, 1993. Rechts naast de fotograaf was aan de zuidzijde eens het beginpunt van de lijn Boxtel - Wesel. |
Km 00,000 Boxtel, SS en NBDS. In vroeger dagen vertrokken de (lokale) treinen van de NBDS vanaf de kopsporen ten zuiden van het seinhuis aan de zijde Eindhoven. De foto uit 1910, gemaakt vanuit het zuidwesten, toont het stationsgebouw, het privaatgebouwtje en een spiksplinternieuw seinhuis (alle in beheer van de SS), alsmede de twee stootblokken (met opschrift Boxtel - Wesel) voor de twee sporen ten behoeve van de NBDS. |
Km 00,000 Boxtel, SS en NBDS. Een afbeelding van een tiental jaren eerder laat dezelfde situatie zien met meer zicht op de huizen tegenover het stationsgebouw. De zuidzijde van het midden tussen de sporen liggende station van Boxtel, rechts de kopsporen met stootjukken vanwaar treinen vertrokken over het zgn. "Duits Lijntje", geëxploiteerd door de Noord Brabants Duitsche Spoorweg Maatschappij. |
ZW 135-27 21-03-1984 NS, voormalige wachterswoning van de NBDS te Boxtel. De NBDS-lijn liep bijna anderhalve kilometer parallel aan het baanvak 's-Hertogenbosch - Eindhoven, alvorens naar het oosten af te buigen. In de splitsing / aansluiting bevond zich de eerste wachterswoning van de NBDS. Langs de hele lijn Boxtel - Wesel stonden zo'n tachtig wachterswoningen. Het zwart geteerde schuurtje is een vroegere 'ploegkeet' of 'bergplaats ploeg Weg & Werken', in latere tijd dienstdoend als schuurtje voor de bewoners. |
ZW 044-25 20-05-1977 NS, 2492, goederentrein in richting Veghel. De wachterswoning van de NBDS stond in de splitsing c.q. aansluiting van de lijnen vanuit Boxtel naar Eindhoven en Veghel. |
Km 04,213 NBDS, stationsgebouw Liempde (perronzijde), 1910. Het spiegelbeeld van dit stationsgebouw stond in Menzelen, enige kilometers ten westen van de Rijn bij Wesel. |
ZW 028-06 08-05-1976 NS, 118, rit NVBS, voormalig stationsgebouw Liempde. Indien in vroeger dagen een goederenbaanvak werd bezocht door een horde spoorwegbelangstellenden in een extra trein, dan bezorgde dat menig bewoner grijze haren. |
ZW 028-07 08-05-1976 NS, 118, rit NVBS, voormalig stationsgebouw Liempde. Zodra de extra trein was gestopt, stroomde de horde spoorwegbelangstellenden niet alleen uit over de sporen, maar soms ook in de sier- en moestuin van de bewoners. |
KD 318-20 05-08-1992 NS, voormalig stationsgebouw Liempde (perronzijde). |
KD 318-21 05-08-1992 NS, voormalig stationsgebouw Liempde (perronzijde). |
Gezicht op het fraaie stationsgebouw Liempde, links vanuit het zuidwesten en rechts vanuit het zuidoosten. Foto's uit 1982, Wies van Leeuwen (Provincie Noord Brabant), collectie BHIC. |
Gezicht op het fraaie stationsgebouw Liempde, links vanuit het zuidwesten en rechts vanuit het noordoosten. Foto's uit 1982, Wies van Leeuwen (Provincie Noord Brabant), collectie BHIC. |
Km 10,079 NBDS, stationsgebouw Schijndel (perronzijde), 1910. Het gebouw is identiek aan dat van Mill, Haps en Oeffelt en bestaat uit een woning en enkele lokalen voor de stationsdienst. |
Nogmaals het stationsgebouw, maar nu in de tijd van de NS. Het middenstuk is wat uitgebreid aan de perronzijde, zodat de beambte een beter zicht heeft op hetgeen er zich op het perron afspeelt. In de uitbouw stond ook de handelinrichting voor de bediening van wissels en seinen, maar na de opheffing van de reizigersdienst in de jaren dertig was dat al vrij snel verleden tijd. Om slechts een enkele goederentrein per dag per richting op enkel spoor doorgang te verlenen kon worden volstaan met steeds in de goede stand liggende wissels, zo die al niet waren opgebroken of ter plaatse met een handel werden bediend. |
Locomotief NS 628 passeert op 10 mei 1972 het stationsgebouw Schijndel en is onderweg met een buurtgoederentrein van Boxtel naar Veghel en Uden. Foto Ab van Donselaar, collectie Marius Broos, Roosendaal. |
Inmiddels al bijna veertig jaar terug bewoonde het echtpaar Van Kesteren het fraaie stationsgebouw van Schijndel, 30 januari 1988. |
KD 318-19 05-08-1992 NS, voormalig stationsgebouw Schijndel (perronzijde). |
KD 318-18 05-08-1992 NS, voormalig stationsgebouw Schijndel (perronzijde). |
ZW 044-26 20-05-1977 NS, 2492, goederentrein in richting Veghel, Schijndel. |
Km 12,958 NBDS, haltegebouw Eerde (perronzijde), 1910. De oorspronkelijke omvang van wachterswoning 12 is nog goed te zien. Een buiten dienst gestelde en van zijn wielen ontdane goederenwagen dient als bergplaats voor bestelgoederen. |
Het stationsgebouw van Eerde zag er in latere jaren erbarmelijk slecht uit. Duidelijk is wel te zien dat het oorspronkelijke gebouw aan de linkerkant (gezien vanaf het spoor) later een wat meer fatsoenlijke zolderverdieping heeft gekregen, zelfs nog met een erker. |
ZW 044-27 20-05-1977 NS, 2492, goederentrein in de omgeving van Eerde, rijdend in de richting Veghel. |
Wachterswoning 15 (Boxtel - Gennep) aan de Pattonweg 2 te Veghel staat er nog steeds. In 2007 was het pand eigenlijk rijp voor de sloop, maar werd in de jaren 2008-2009 toch gerenoveerd en op de gemeentelijke monumentenlijst geplaatst. Het is één van de zeer weinige panden die behouden zijn gebleven langs het 'Duits Lijntje'. De foto is gemaakt op 15 juli 2017. |
Wachterswoning 16 (Boxtel - Gennep) stond bij de brug over de Zuid-Willemsvaart. Het waren eigenlijk twee woningen voor de brug-wachters die elkaar steeds afwisselden in de drie dagelijkse diensten. Wat later kwam er voor de derde brugwachter een woning ernaast te staan, zie volgende illustratie. |
Km 15,375 NBDS, draaibrug over Zuid-Willemsvaart te Veghel, 1910. Uiterst links staat de later gebouwde brugwachterswoning. De oorspronkelijke dubbele (brug)wachterswoning 16 staat bij de brug. Wanneer de bal (links in beeld) in de paal is gehesen, heeft de scheepvaart een vrije doorvaart. |
21-04-1958 NS, hefbrug over Zuid-Willemsvaart te Veghel. Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog werd de handbediende draaibrug door het Nederlandse leger opgeblazen. De oprukkende Duitse troepen werden echter nauwelijks in hun opmars naar Moerdijk gehinderd. Een 'tijdelijke' (handbediende) hefbrug bleef dienst doen tot in 1961. Wanneer de rood-witte bal (rechts in beeld) in de paal is gehesen, heeft de scheepvaart een vrije doorvaart. |
21-04-1958 NS, hefbrug over Zuid-Willemsvaart te Veghel. De beide woningen zijn in 1958 nog steeds aanwezig, ondanks het feit dat er ter plaatse geen vaste brugwachter meer dienst doet. |
21-04-1958 NS, hefbrug over Zuid-Willemsvaart te Veghel. De 'tijdelijke' brug heeft een vrij lichte constructie. Wanneer de rood-witte bal (rechts in beeld) in de paal is gehesen, heeft de scheepvaart een vrije doorvaart. |
ZW 028-08 08-05-1976 NS, hefbrug over Zuid-Willemsvaart te Veghel. In 1961 werd de 'tijdelijke' brug vervangen door een nieuwe elektrisch bediende hefbrug. |
ZW 028-09 08-05-1976 NS, 118, rit NVBS, hefbrug over Zuid-Willemsvaart te Veghel. |
KD 318-17 05-08-1992 NS, hefbrug over Zuid-Willemsvaart te Veghel. Na de staking van het reguliere goederenvervoer in 1992 bleef er nog slechts af en toe een trein rijden met graan voor de CHV in Veghel. Een hoogst enkele keer werd Veghel aangedaan door een trein voor gezelschapsvervoer. In 2005 was dat alles afgelopen en in 2014 moest de brug plaatsmaken voor de verbreding van de Zuid-Willemsvaart. |
Km 17,517 NBDS, stationsgebouw Veghel (perronzijde), 1910. Het gebouw is identiek aan Uden en bestaat uit een hoog middendeel met aan weerszijden een korte, lage vleugel. |
Het stationsgebouw van Veghel in haar gloriejaren, circa 1920-1930. De stationschef heeft een uitbouw op het perron ter beschikking om een betere kijk te hebben op aankomende en/of vertrekkende treinen. |
De straatzijde van het stationsgebouw van Veghel in haar nadagen, circa 1960-1970. Het staat er verveloos bij. De reizigersdienst is inmidddels al heel wat jaren terug opgeheven. Alleen op werkdagen rijdt er nog een enkele goederentrein heen en terug op het 'Duits Lijntje', waarbij lang niet alle stations worden aangedaan, laat staat dat er tot Kruispunt Beugen of Gennep wordt gereden. |
Een goederentrein is op weg in oostelijke richting. Rechts staat het verwaarloosde stationsgebouw van Veghel en in de verte is een wachterswoning te zien. Foto uit circa 1965. |
Een goederentrein met locomotief NS 604 is onderweg naar Boxtel en heeft een stilstand in Veghel. De trein is nog lang, maar dat zal in enkele jaren tijd snel veranderen. Foto Harry van Liempd, circa 1965. |
Nog even overleg tussen spoorwegbeambten, terwijl een goederentrein in de richting Boxtel wacht op het vertrek naar Boxtel. Foto Harry van Liempd, circa 1965, collectie BHIC, 's Hertogenbosch. |
Een gezicht vanuit de leegstaande uitbouw op het perron, circa 1965. In vroeger dagen stond de handelinrichting voor de bediening van wissels en seinen in de uitbouw op het perron (waar nu de fotograaf staat). In de nadagen van het spoor in Veghel moest de dienstdoende beambte echter weer naar buiten, precies zoals zijn collega's dat een halve eeuw eerder deden. Een goederentrein in de richting Boxtel wacht op het vertrek. Foto Harry van Liempd, circa 1965, collectie BHIC, 's Hertogenbosch. |
Vanaf zijn handelinrichting op het perron bij het stationsgebouw van Veghel legt hij het wissel goed en krijgt de goederentrein veilig om terug te keren naar Boxtel. Foto Harry van Liempd, circa 1965, collectie BHIC, 's Hertogenbosch. |
In de loop van de jaren zestig werden de goederentreinen almaar korter. Toch werden de locomotieven van de serie NS 500/600 vervangen door trekkrachten van de serie NS 2400/2500, dit omdat die voor het personeel meer geschikt waren voor de dienst op goederenlijnen. De overweg wordt ter plaatse met de hand bediend door één van de begeleiders van de korte goederentrein. |
Het dicht- en opendraaien van de overwegbomen gebeurde met een 'windwerk', zoals in Veghel aan het Populierenlaantje. |
In vroeger dagen werden duikers onder het spoor gemetseld. De foto is gemaakt bij Mariaheide ten oosten van Veghel. |
Km 23,697 NBDS, stationsgebouw Uden (perronzijde), 1910. Het gebouw is identiek aan Veghel en bestaat uit een hoog middendeel met aan weerszijden een korte, lage vleugel. |
Locomotief NBDS 32 (uit de serie 2C-sneltreinlocomotieven NBDS 30-37, later NS 3501-3508) stopt met een lokale trein te Uden. |
Locomotief NBDS 32 (uit de serie 2C-sneltreinlocomotieven NBDS 30-37, later NS 3501-3508). De eerste zes machines waren bij hun indienststelling in 1908 blauw van kleur en werden dan ook aangeduid als 'Blauwe Brabanders'. Vanwege hun uitstekende prestaties leidde dit ontwerp enkele jaren tot de latere serie NS 3701-3820. |
Het stationsgebouw van Uden in haar nadagen. Het leek al volledig uitgewoond, maar kreeg in de jaren zeventig toch nog een her- bestemming. |
Het stationsgebouw van Uden in haar nadagen. Het leek al zowat uitgewoond, maar kreeg in de jaren zeventig toch nog een nieuwe herbestemming als pension voor gastarbeiders. |
ZW 028-11 08-05-1976 NS, 118, rit NVBS, voormalig stationsgebouw Uden, na aankomst om 15.14 uur.
Het gebouw is in gebruik als huisvesting voor Turkse gastarbeiders. |
ZW 028-12 08-05-1976 NS, 118, rit NVBS, voormalig stationsgebouw Uden, na aankomst om 15.14 uur. |
Enkele jaren later was het perron in Uden al ingenomen door jonge boompjes. Een passerende goederentrein is op weg naar Boxtel. |
Jaarlijks werd elk baanvak een paar maal bereden door een spoeitrein voor onkruidbestrijding, zo ook in Uden of Mill op 21 april 1958. In die sproeitrein reden twee voormalige (olie-)motorwagens (omBC) mee voor het personeel en andere benodigdheden. |
Naarmate de jaren verstreken werd het baanvak Boxtel - Gennep qua beveiliging steeds meer uitgekleed. Afhankelijk van de drukte op de weg werden spoorwegovergangen nog steeds gesloten of geopend door met de hand bediende bomen (links) of elektrisch (rechts) via een kastje bij de overweg. Bij weinig passerend wegverkeer werd er hooguit een aantal malen gefloten en langzaam de overweg gepasseerd. |
Km 35,245 NBDS, stationsgebouw Mil, later Mill (perronzijde), 1910. Het gebouw is identiek aan dat van Schijndel, Haps en Oeffelt en bestaat uit een woning en enkele lokalen voor de stationsdienst. |
De ontsporing van een Duitse 'pantsertrein' op vrijdagochtend, om ongeveer 4.00 uur in de ochtend, gebeurde op een stuk spoorweg nabij Mill tussen km 33 en km 34 (vanaf Boxtel), dat door het Nederlandse leger bewust in een kronkel was gelegd en waarop ook obstakels waren neergezet. |
De gepantserde stoomlocomotiief trok uiteraard heel wat bekijks van spoorwegpersoneel. Mensen uit de buurt werden geweerd. |
Vanaf wachterswoning 33 zag je in de verte de plaats van het komende onheil voor Nederland. Een deel van de 'pantsertrein' lag in de berm van de spoorweg. |
ZW 044-29 20-05-1977 NS, voormalig stationsgebouw Mill (perronzijde). |
ZW 044-30 20-05-1977 NS, voormalig stationsgebouw Mill (perronzijde). |
12-05-2015 5966 Voormalig stationsgebouw (perronzijde) te Mill. Het heeft een nieuwe bestemming als Jongerencentrum 'De Wissel' en een aanbouw gekregen, die weinig recht doen aan de oorspronkelijke uitstraling. |
Zonder woorden...! Talloze slachtoffers zijn er in de Tweede Wereldoorlog gevallen, vanaf de eerste dag tot de laatste dag. |
Topografische kaart van het gebied tussen Mill (links, buiten beeld) en Haps (rechts), met in het midden het riviertje Raam, waarover een dubbelsporige brug in de spoorweg lag, die het begaf bij het passeren van een trein uit oostelijke richting. |
Van links naar rechts: Zodra locomotief NS 1759 met het volle gewicht (ketel en onderstel) op de brug kwam, stortte die in en kwam de trein deels in het water terecht. |
Van links naar rechts: Zodra locomotief NS 1759 met het volle gewicht (ketel en onderstel) op de brug kwam, stortte die in en kwam de trein deels in het water terecht. |
Van links naar rechts: Zodra locomotief NS 1759 met het volle gewicht (ketel en onderstel) op de brug kwam, stortte die in en kwam de trein deels in het water terecht. |
Van links naar rechts: Zodra locomotief NS 1759 met het volle gewicht (ketel en onderstel) op de brug kwam, stortte die in en kwam de trein deels in het water terecht. De bagagewagen werd later door het water meegesleurd en lag een eind stroomafwaarts. |
Uit: 'De Grondwet' van 5 januari 1926. Deze krant verscheen dagelijks in Roosendaal (West-Brabant). |
Omtrent het spoorwegongeval bij Haps wordt nog gemeld: Een locomotief met enkele wagens reed Zondagavond van Oss naar Boxtel. Het was een z.g. pendel-trein, waarvan de tender voor de locomotief uitreed wijl deze niet te Haps gekeerd kon worden. Bijl het passeeren van het bruggetje over het riviertje de Raam, stortte eensklaps de machine in den stroom; de tender bleef hangen, de eerste wagon) achter de locomotief kantelde drie tot viermaal en kwam een vijftigtal meter verder langs den spoordijk in het water terecht. In dezen wagon waren een zestal reizigers gezeten. Hoe het precies gegaan is, konden deze menschen vanwege de doorgestane emotie zich niet meer herinneren doch het mag een wonder heeten dat niemand hunner ernstig werd gewond. Teneinde zich uit hun benarde positie te bevrijden, Ploegen ze de portierramen stuk en klommen boven op den wagon. Zij waren nu ten minste op het droge al zaten ze dan ook al op een eiland. Spoedig waren de mariniers met een boot ter plaatse en slaagden er in allen behouden op het droge te brengen. De toestand in Mook was reeds kritiek, doordat de dijk op verschillende plaatsen water doorliet. |
Gezicht op Haps met kerk, molen en de westzijde van het stationsemplacement Het stationsgebouw staat rechts buiten beeld. |
Km 41,029 NBDS, stationsgebouw Haps (perronzijde), 1910. Het gebouw is identiek aan dat van Schijndel, Mill en Oeffelt en bestaat uit een woning en enkele lokalen voor de stationsdienst. |
Zonder woorden...! Talloze slachtoffers zijn er in de Tweede Wereldoorlog gevallen, vanaf de eerste dag tot de laatste dag. |
NS, motorrijtuig omBC 2907, 21 augustus 1949. De jaarlijkse dieselrondrit van de NVBS laat belangstellenden kennis maken met het 'Duits lijntje'. In Haps wordt even gestopt om de benen te strekken. Foto L.J.P. Albers. |
NS, motorrijtuig omBC 2907, 21 augustus 1949. Het treinstel lijkt langer dan het stationsgebouw van Haps. Foto L.J.P. Albers. |
In 1965 staat het voormalige NS-stationsgebouw van Haps al geruime tijd leeg en wordt het deels overwoekerd door struikgewas. |
ZW 044-31 20-05-1977 NS, voormalig stationsgebouw Haps (perronzijde). Het gebouw kwam later in gebruik als garage voor de plaatselijke brandweer. Stond het stationsgebouw in Mill er in die jaren nog steeds mooi bij, in Haps leek niets nog op een vroeger stationsgebouw. |
Km 43,725 NBDS, stationsgebouw Kruispunt Beugen, 1910. Het baanvak Boxtel − Gennep − Goch werd op 15 juli 1873 door de Noord-Brabantsch-Duitsche Spoorweg-Maatschappij (NBDS) in gebruik genomen. De verlenging naar Büderich (waar aansluiting ontstond op de spoorweg Venlo − Wesel) geschiedde op 1 juli 1878. Het baanvak Nijmegen − Blerick werd op 1 juni 1883 door de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (SS) in dienst gesteld. Beide lijnen waren toen nog enkelsporig met hier en daar kruisingsmogelijkheden. De keuze voor een ‘etage-station’ op het kruispunt van de lijnen in plaats van het laten aansluiten van de lijn Nijmegen − Blerick met twee grote bogen aan de NBDS-lijn in oostelijke en westelijke richting betekende de geboorte van het Kruispunt Beugen. Het fenomeen was de eerste ongelijkvloerse spoorwegkruising in Nederland. De internationale treinen van de NBDS zouden de halte echter altijd voorbijrazen. Wel werd op 1 maart 1884 voor goederentreinen een verbindingsboog ten noordoosten van het kruispunt in gebruik genomen. |
Km 43,725 NBDS, stationsgebouw Kruispunt Beugen, 1910. Aan de noordoostzijde kwam in 1883 aan de voet van het viaduct een houten haltegebouwtje met wachtgelegenheid (rechts) voor de SS tot stand. Op het hooggelegen baanvak was wel een perron aanwezig, maar wilde een reiziger niet staan te verkleumen, dan kon hij in het wachtkamertje van ‘Beugen Laag’ zijn heil zoeken. In 1886 kreeg de NBDS westelijk van het al bestaande haltegebouwtje van de SS een eigen wachtkamer en plaatskaartenkantoor. De met lokale treinen van de NBDS aangevoerde goederen vonden een plaats in de open lucht. Wel hield de haltechef die in een van de SS gehuurde wachterswoning woonde daarop een oogje in het zeil. In 1900 bouwde de NBDS tegen de oostgevel van haar onderkomen een nieuw plaatskaartenkantoor. De wachtkamer van de SS werd toen opengesteld voor gezamenlijk gebruik. Het kleine onderkomen van de NBDS uit 1886 werd toen ingericht als bergplaats voor bestelgoederen en bagage van beide maatschappijen. In 1901 werd op ‘Beugen Hoog’ een inhaalspoor aangelegd. In 1916 liet de SS daar een eigen stationsgebouw verrijzen. Alle laaggelegen gebouwtjes gingen toen in gebruik over aan de NBDS. De aanbouw uit 1900 werd afgebroken. Inmiddels was de lijn Boxtel − Gennep geheel van dubbelspoor voorzien. |
Km 43,725 NBDS, stationsgebouw Kruispunt Beugen, 1929. Een lokaaltrein Boxtel − Gennep stopt in Kruispunt Beugen, terwijl een goederentrein op de lijn Nijmegen − Blerick kruist. De lokaaltrein bestaat uit locomotief NS 1758 met drie oudere rijtuigen tweede en derde klasse, de eerste is de twee-assige C 2324, en een bagagerijtuig. Rechts ligt het haltegebouw en de trap naar de ‘bovenlijn’. Uit: Brabantsche Illustratie van 20 maart 1929. |
Km 43,725 NBDS, stationsgebouw Kruispunt Beugen, 1940. Op 1 juni 1919 ging de exploitatie van de NBDS-lijn over in handen van de SS. Daarmee had het Kruispunt Beugen zijn oorspronkelijke betekenis verloren. Het was niet langer de plek waar lijnen van twee aparte spoorwegmaatschappijen elkaar ongelijkvloers kruisten. Al vrij snel liepen er geen internationale treinen meer langs Kruispunt Beugen. In 1924 werd Boxtel − Gennep gedegradeerd tot een lokaalspoorweg en vond ook de opbraak plaats van het tweede spoor plaats. Toch kon men rond 1930 nog drie maal per dag zowel boven als onder twee treinen zien staan, namelijk rond 7.15 uur, 12.30 uur en 17.15 uur. Deze gaven over en weer aansluiting. In totaal reden er toen nog vijf reizigerstreinen Boxtel − Gennep vice versa, aangevuld met een paar slagen Gennep − Kruispunt Beugen om aansluitingen naar Nijmegen en Venlo te verzekeren. Op de ‘bovenlijn’ stopten in beide richtingen zes treinen te Kruispunt Beugen. Na de sluiting van het gedeelte Uden - Gennep ging in 1938 ging het vrij snel bergafwaarts met het lokale reizigersvervoer op de voormalige NBDS-lijn. Slechts in de oorlogsjaren was er nog enig reizigersvervoer en heel veel militair vervoer, maar daarna bleek het rap gedaan. |
Km 43,725 NBDS, stationsgebouw Kruispunt Beugen, 1963. Slechts het schaarse goederenvervoer bleef overeind tot 1972. Af en toe reed er nog wel eens een extra trein. Op 21 augustus 1963 gingen 600 kinderen en hun 60 begeleiders een dagje uit op initiatief van een winkeliersvereniging vanuit Mill via Kruispunt Beugen, Nijmegen, Zwolle naar Harderwijk. De trein bestond uit locomotief NS 2480 en tien rijtuigen van het voormalige elektrische buffermaterieel (blokkendozen). In Kruispunt Beugen werd omgelopen, kopgemaakt en via de verbindingsboog uit 1884 naar Nijmegen vertrokken. 's Avonds laat werd de terugreis in omgekeerde volgorde gemaakt. Foto J.G.C. van de Meene, collectie Marius Broos, Roosendaal. Het baanvak Kruispunt Beugen − Gennep werd in 1973 opgebroken. De gebouwen kwamen leeg te staan en vielen al vrij snel ten prooi aan vandalisme. De algehele afbraak liet dan ook niet lang meer op zich wachten. Het baanvak Uden − Kruispunt Beugen met de verbindingsboog volgde in 1978, Veghel - Uden in 1986. |
KD 096-25 02-08-1983 Kruispunt Beugen met spoorwegviaduct in lijn Nijmegen - Venlo. Eind 1995 werd het laatste restant van Kruispunt Beugen opgeruimd, namelijk het viaduct in de lijn Nijmegen − Blerick over het tracé van de vroegere NBDS-lijn. Omdat hier niets meer kruiste, werd het viaduct vervangen door een spoorwegtalud. Hierbij werden ook de stenen trappen (uiterst rechts) verwijderd die reizigers destijds de gelegenheid gaven om over te stappen. |
Km 46,144 NBDS, stationsgebouw Oeffelt (perronzijde), 1910. Het gebouw is identiek aan dat van Schijndel, Mill en Haps en bestaat uit een woning en enkele lokalen voor de stationsdienst. |
Km 46,144 NS, stationsgebouw Oeffelt (perronzijde), circa 1960. |
ZW 044-32 20-05-1977 NS, voormalig stationsgebouw Oeffelt (perronzijde). Het baanlichaam is inmiddels deels afgegraven. |
Km 47,662 NBDS, spoorwegbrug over Maas te Gennep, 1872. De bouw van de brug begon in de herfst van 1871. Het heien van de funderingen van een van de pijlers is in volle gang. |
Km 47,662 NBDS, spoorwegbrug over Maas te Gennep, 1872. Op 28 november 1871 werd de eerste steen gelegd in een van de pijlers van de brug. |
Km 47,662 NBDS, spoorwegbrug over Maas te Gennep, 1872. De stenen voor de pijlers en ook die voor de stationsgebouwen te Mill, Oeffelt en Gennep (en eveneens voor het directiegebouw te Gennep) werden ter plaatse in veldovens gebakken. |
Km 47,662 NBDS, spoorwegbrug over Maas te Gennep, 1872. De ijzeren bovenbouw van de brugdelen werd geleverd door de Société de Cockerill te Seraing (Luik). |
Km 47,662 NBDS, spoorwegbrug over Maas te Gennep, 1910. Op 24 mei 1873 was de brug gereed en kon zij worden beproefd door er vijf locomotieven (totaal 222 ton) en zestig spoorstaven (totaal 13,26 ton) op te zetten. Op 18 september 1944 werd de enekelsporige spoorwegbrug door het Duitse leger opgeblazen, waarbij alle ijzeren brugdelen en een pijler werden vernield. Het Britse leger bouwde in 33 dagen een noodbrug die op 1 april 1945 in gebruik werd genomen. Deze brug bleef in gebruik tot in 1950 toen de NS de voormalige IJsselbrug bij Zutphen naar Gennep overbracht. Bij het opheffen van de goederentreindienst in mei 1971 ging de brug buiten gebruik. Twee jaar later werd de brug verwijderd. Inmiddels lag aan de noordzijde op de pijlers (die in 1871 voor dubbelspoor waren uitgevoerd) een brug voor het wegverkeer. |
De brug bij Gennep uit 1872 , zoals die er in 1935 bij lag. |
De brug bij Gennep uit 1872 , zoals die er in 1935 bij lag. |
Plattegrond van Gennep en omgeving, circa 1910. Links buiten beeld liggen Kruispunt Beugen en Oeffelt. Het oude stadje Gennep ligt ongeveer een kilometer ten noorden van het spoor. Bij km 48,0 ligt de plek van de twee onderstaande foto's. De daarop volgende foto is genomen aan de Rijksweg, pal ten westen van het emplacement Gennep. De werkplaatsen van de NBDS lagen aan de oostzijde van het emplacement, maar zijn op de kaart uit circa 1910 nog lang niet allemaal ingetekend. |
Jaarlijks werd elk baanvak een paar maal bereden door een spoeitrein voor onkruidbestrijding, zo ook in Gennep op 21 april 1958. In die sproeitrein reden twee voormalige (olie-)motorwagens (omBC) mee voor het personeel en andere benodigdheden. De trein passeert een overweg met schuifsluitbomen, iets wat op dat moment al zeer zeldzaam in Nederland was. |
Kort voor de komst van de sproeitrein worden de sluitbomen aan weerszijden van de overweg met de hand dichtgeschoven. Daarna zal het misschien weer enkele dagen duren voordat de volgende trein komt. Het straatnaambord vermeldt de naam 'Spoorwegje' voor de parallel aan het spoor liggende wegje naar het station (verderop rechts). Enkele honderden meters naar links ligt de Maas. |
Gezien vanaf het zuiden ligt rechts het station met op de hoek van het emplacement en de Rijksweg een wachterswoning 49 voor de man (met zijn gezin) die de vaste kracht was bij de overweg om die open en dicht te doen. Links (buiten beeld) en voorbij de overweg ligt het grote gebouw voor de directie en administatie van de NBDS. |
De directie en administatie van de NBDS waren gevestigd in het grote gebouw (links) langs de Rijksweg te Gennep. |
De directie en administatie van de NBDS waren gevestigd in het administratiegebouw langs de Rijksweg te Gennep, waarlangs vanaf 2 juli 1913 een stoomtram (en later dieselmotorrijtuigen) reed van de Maas-Buurtspoorweg (MBS) van Nijmegen naar Venlo, zie kaart. |
De directie en administatie van de NBDS waren gevestigd in het administratiegebouw langs de Rijksweg te Gennep, waarlangs vanaf 2 juli 1913 een stoomtram (en later dieselmotorrijtuigen) reed van de Maas-Buurtspoorweg (MBS) van Nijmegen naar Venlo, zie kaart. Op de kaart is de aansluiting ingetekend tussen het emplacement van de MBS en de locomotievenloods van de NBDS, zodat hier voor de trams onderhoud kon plaatsvinden. |
De directie en administatie van de NBDS waren gevestigd in een administratiegebouw langs de Rijksweg te Gennep, waarlangs vanaf 2 juli 1913 ook een stoomtram reed van de Maas-Buurtspoorweg (MBS) tussen Nijmegen en Venlo. In latere jaren werden dat diesel-motorrijtuigen. |
In latere jaren werden dat dieselmotorrijtuigen van de Maas-Buurtspoorweg (MBS), al of niet met een of meer aanhangrijtuigen, alles afhankelijk van het reizigersaanbod. |
Komend met de tram uit het stadje Gennep kon je kort voor de overweg in de Rijksweg naast wachterswoning 49 uitstappen en naar het station lopen. |
Gennep was in de jaren 1880-1914 een internationaal bekendstaand spoorwegknooppunt in de west-oostroute tussen Londen en Duitsland. Reizigers in de richtingen Bremen en Hamburg konden er in 35 minuten tijd uitgebreid warm eten. Over het verschil in tijd tussen West- en Midden-Europa werd gemakshalve met geen woord gerept, laat staan dat zo iets in de omgekeerde richting werd aangeboden...! Hoe uitgekookt kun je toch zijn...! |
Km 48,900 NBDS, stationsgebouw Gennep, 1910. Een locomotief uit de serie 1 t/m 5 van de NBDS (uit 1873) staat gereed voor vertrek met een trein in de richting Goch. |
Km 48,900 NBDS, stationsgebouw Gennep, 1910. Een locomotief uit de serie 8 t/m 10 van de NBDS (uit 1881 en 1887), wachtend op een trein uit Nederland. |
Km 48,900 NBDS, stationsgebouw Gennep, 1910. Een locomotief uit de serie 1 t/m 5 van de NBDS (uit 1873) komt uit de richting Goch aan in Gennep. |
Locomotief NBDS 14 behoorde tot een serie van vier stuks (nummers 12 t/m 15), in dienst gesteld in 1878. |
Km 48,900 NBDS, stationsgebouw Gennep, 1910. Kijkend in oostelijke richting is het complex met werkplaatsen en tractiedepot van de NBDS te zien. |
Km 48,900 NBDS, stationsgebouw Gennep, 1910. Kijkend in oostelijke richting is het complex met werkplaatsen en tractiedepot van de NBDS te zien. |
Km 49,200 NBDS, werkplaatsen en tractiedepot Gennep, 1910. |
KD 096-24 02-08-1983 Locomotief DB 94.1640, als 'Denkmal' aan het voormalige spoorwegbedrijf te Gennep. De machine (type T 16) is oorspronkelijk afkomstig van de Konigliche Preussische Eisenbahn Verwaltung (KPEV) en heeft niets te maken met de vroegere NBDS en NS, laat staan dat hij in vroeger dagen in Gennep kwam. Via de Deutsche Reichsbahn (later Deutsche Bundesbahn in West-Duitsland) kwam de locomotief in 1977 naar Gennep. |
12-05-2015 5967 Locomotief DB 94.1640, als 'Denkmal' aan het voormalige spoorwegbedrijf te Gennep. De machine ziet er na ruim dertig jaar nog steeds voortreffelijk uit. De struikjes uit 1983 zijn inmiddels uitgegroeid tot een heel bos. |
Km 54,978 NBDS, stationsgebouw Hassum (oud), 1910. Het gebouw werd in 1945 totaal vernield. Vanaf 30 oktober 1945 tot 15 mei 1949 was er nog reizigersvervoer tussen Goch en Hassum en goederentreinen reden nog tot 1 maart 1967. Pas in 1978 werden de rails tussen Goch en Hassum opgebroken. Er was na 1945 geen grensoverschrijdend reizigers- en/of goederenvervoer meer tussen Hassum en Gennep. |
Km 54,978 NBDS, stationsgebouw Hassum (nieuw), 1910. Het gebouw werd in 1945 totaal vernield. Vanaf 30 oktober 1945 tot 15 mei 1949 was er nog reizigersvervoer tussen Goch en Hassum en goederentreinen reden nog tot 1 maart 1967. Pas in 1978 werden de rails tussen Goch en Hassum opgebroken. Er was echter na 1945 geen grensoverschrijdend reizigers- en/of goederenvervoer meer tussen Hassum en Gennep. |
Km 58,458 NBDS, haltegebouw Asperden, 1910. De oorspronkelijke wachterswoning 58 is uitgebreid met allerlei aanbouwsels. |
ZW 044-33 20-05-1977 DB, voormalig haltegebouw Asperden (perronzijde). De oorspronkelijke wachterswoning 58 is nog steeds goed voorzien van aanbouwsels. Vanaf 30 oktober 1945 tot 15 mei 1949 was er nog reizigersvervoer tussen Goch en Hassum en goederentreinen reden nog tot 1 maart 1967. In 1978 werd de zeer sterk overwoekerde bovenbouw (rails en dwarsliggers) tussen Goch en Hassum opgebroken. |
Km 62,538 NBDS, stationsgebouw Goch, 1910. Aan weerszijden van het gebouw lagen sporen. Die aan de westzijde (links) waren van de NBDS en die aan de oostzijde van de REG (Rheinische Eisenbahn Gesellschaft). Het stationsgebouw werd in 1945 volledig vernield door bombardementen van de geallieerden. |
Een reisgezelschap poseert in Goch voor de fotograaf, juli 1914. Foto, collectie Gemeentearchief Roosendaal. |
12-05-2015 5969 NWB, treinstellen VT 648.433 + VT 648.???, bij vertrek te Goch
(v = 16.38 u. naar Kleve). Het huidige stationsgebouw van Goch ademt nog steeds de tijd van naoorlogse schraalheid. Het emplacement telt slechts enkele sporen met een klassieke elektromechanische beveiliging. Deze wordt bediend vanuit een seinhuis bij een overweg met elektrisch bediende sluitbomen. |
Km 63,792 NBDS, spoorwegviaduct, 1910. Ten zuiden van Goch kruiste de spoorweg van de NBDS het baanvak Cleve - Geldern van de REG ongelijkvloers. Het viaduct werd in 1945 volledig vernield door bombardementen van de geallieerden. Korte tijd later werd er een nieuwe verbindingsboog op maaiveldniveau aangelegd en in april 1946 werd het reizigersvervoer van Goch tot Uedem hersteld. Het baanvak Uedem - Xanten was in het voorjaar van 1945 tijdens het offensief van de Geallieerden in het Reichswald volledig van de bovenbouw ontdaan en werd niet meer hersteld. |
Km 70,468 NBDS, stationsgebouw Uedem, 1910. Het vervoer van reizigers tussen Goch en Uedem hield het uit tot juni 1958 en het vervoer van goederen tot november 1966. Het verlaten tracé moest in 1978 plaatsmaken voor de autoweg L 77. Tussen Uedem en Wesel werd na 1945 niets meer hersteld en alles aan het lot overgelaten. |
ZW 044-34 20-05-1977 DB, voormalig stationsgebouw Uedem (perronzijde). Het gebouw is inmiddels bijna onherkenbaar verminkt tot een appartementencomplex (inzet, 15-05-2015, met op voorgrond autoweg L 77). |
km 73,203 NBDS, haltegebouwtje en wachterswoning Uedemerfeld, 1910. Kort na Uedemerfeld is het tracé van de vroegere spoorweg in de richting van het Reichswald behouden gebleven en ligt dit op een steeds hoger wordend dijklichaam met daarop een fietspad. Evenals bij Uedemerbruch is er in Uedemerfeld ter herinnering aan de vroegere spoorweg een eenvoudige abri opgericht. |
km 73,203 NBDS, abri, ongeveer op de plek van het vroegere haltegebouwtje Uedemerfeld, voorzien van een informatiebord en een stuk herlegd spoor. Foto Paul Snoeij, 2018. |
Paul schrijft: 'Ik kwam op je hele mooie en uitgebreide website het Duitse lijntje tegen. Mijn interesse werd gewekt vanwege het feit dat mijn vader in 1940 als krijgsgevangene lopend naar Uedemerfeld is gebracht en daarna per goederentrein naar een kamp in buurt van de Oder is afgevoerd. In 2018 ben ik op zoek gegaan naar deze locaties, mijn vader was toen al ruim tien jaar overleden. Ik ben toen bij een restant van het station beland.' |
Overigens heeft Paul's vader Henri z'n herinneringen aan de oorlogstijd uitgebreid op schrift gesteld in digitale vorm, 86 blz., met als titel: Henri Snoeij (* 1919 - † 2004), Van dienstplichtig soldaat tot gerepatrieerde PTT-er, 1938-1945 (86 blz., uitgave in pdf, met vele foto's en andere illustraties). |
15-05-2015 6005 Halverwege tussen Uedemerfeld en Uedemerbruch volgt de eerste onderdoorgang in de richting van het Reichswald. De hoogte van het dijklichaam is inmiddels opgelopen tot een meter of negen boven het omringende land. |
Km 74,930 NBDS, haltegebouw en wachterswoning Uedemerbruch (dorp), 1910. De halte ligt boven de tweede onderdoorgang in de richting van het Reichswald. De hoogte van het dijklichaam is inmiddels opgelopen tot een meter of twaalf boven het omringende land. |
15-05-2015 6006 Onderdoorgang in spoorweg Boxtel - Wesel te Uedemerbruch (dorp). Evenals bij Uedemerfeld is er ter herinnering aan de vroegere spoorweg (nu fietspad) een eenvoudige abri opgericht. Het fietspad houdt hier echter na een 100 à 200 meter op en via een langzaam hellend talud kun je dan weer afdalen. |
Km 76,5-77,0 NBDS, ingraving Reichswald. Nabij km 76,0 gaat het dijklichaam langzaam over in een diepe ingraving (met een lengte van circa driekwart kilometer) door het Reichswald. Op de boorden is er een wandel- en/of ruiterpad (inzet, 15-05-2015). De diepte variëert tussen 10 en 15 meter (waarbij tot vier maal toe een maximale diepte wordt bereikt). Nabij km 77,5 gaat de ingraving weer geleidelijk over in een hoog dijklichaam (met wandelpad, circa 6 tot 9 meter hoogte). |
Km 77,665 NBDS, stationsgebouw Labbeck. Niets in het veld herinnert aan dit stationsgebouw. De omgeving is volledig overwoekerd door hoge bomen en struikgewas. |
ZW 044-36 20-05-1977 Een kleine kilometer voorbij het vroegere stationsgebouw van Labbeck is het tracé van de spoorweg Boxtel - Wesel over een honderdtal meter (inclusief onderdoorgang) afgegraven. Maar inmiddels is dat weer helemaal 'hoog' bebost. Spoedig keert het dijklichaam (met wandelpad, circa 5 tot 7 meter hoogte) weer terug tot aan de Urselerweg bij Xanten (km 81,0). Vervolgens gaat het tracé door een bos en na circa een halve kilometer komt het in het veld als fietspad op maaiveldniveau weer terug, totdat je er bij een wachterswoning (die nauwelijks nog als zodanig herkenbaar en toegankelijk is) af wordt geleid. Het tracé blijft echter herkenbaar in het veld als houtwal tot het industrieterrein van Xanten. |
Km 82,728 NBDS, stationsgebouw Xanten (straatzijde), 1910. Slechts een enkel bord met tekst en foto's op een industrieterrein verwijst nog naar de plaats van het fraaie stationsgebouw van Xanten. |
Km 82,728 NBDS, stationsgebouw Xanten (perronzijde), 1910. Slechts een enkel bord met tekst en foto's op een industrieterrein verwijst nog naar de plaats van het fraaie stationsgebouw van Xanten. |
15-05-2015 6011 NWB, treinstellen VT 648.441 + VT 648.???, bij aankomst te (Xanten, a = 17.58 u.). Een stuk korter bij het centrum van het stadje ligt in Xanten nog een spoorwegstation. Het is het eindpunt van de huidige treindienst vanuit Duisburg over Moers en Rheinberg naar Xanten. Tot eind 1989 liep deze dienst nog door via Kalkar naar Kleve (opgebroken in 2003 en thans deels als fietspad in gebruik). Het huidige stationsgebouw van Xanten ademt ook de tijd van naoorlogse schraalheid. Het emplacement telt slechts twee sporen. |
15-05-2015 6009 NWB, treinstellen VT 648.436 + VT 648.???, nabij Birten
(Xanten, a = 16.58 u.). Rechts ligt het voormalige tracé van de spoorweg Boxtel naar Wesel. Verderop in zuidelijke richting ging de later aangelegde lijn van Moers naar Xanten (links) over die van Boxtel naar Wesel (rechts). Achter de rug van de fotograaf maakten beide lijnen gebruik van een enkele ingraving (circa 1,0 km lang) en tunnel (circa 100 meter lang). |
Km 88,747 NBDS, stationsgebouw Birten, 1910. Het stationsgebouw is heden ten dage slechts onherkenbaar verminkt aanwezig. |
Km 90,623 NBDS, stationsgebouw Menzelen, 1910. Het spiegelbeeld van dit stationsgebouw staat in Liempde, enige kilometers ten oosten van Boxtel. |
ZW 044-37 20-05-1977 Voormalig stationsgebouw (perronzijde) te Menzelen. Het als woonhuis in gebruik zijnde gebouw is inmiddels bijna onherkenbaar verminkt (inzet, 13-05-2015). Het dak is totaal vernieuwd, waarbij de wolfseinden zijn verwijderd. Slechts een enkel raam verraadt nog het vroegere uiterlijk. |
ZW 044-38 20-05-1977 Gezicht op de restanten van de vroegere spoorwegbrug (westzijde) nabij Wesel. Rechts in de verte rijst de nog niet herbouwde toren van de Sint Willibrordus-domkerk omhoog. |
13-05-2015 5978 Gezicht op de restanten van de vroegere spoorwegbrug (westzijde) nabij Wesel. Rechts in de verte rijst de herbouwde toren van de Sint Willibrordus-domkerk omhoog. De kerk dateert van oorsprong uit de veertiende en vijftiende eeuw. In de jaren 1893-1896 werd de kerk geheel gerenoveerd en zelfs uitgebreid. Bij de bombardementen in 1945 door de geallieerden werd de domkerk zeer zwaar vernield. De herbouw nam bijna vijftig jaar in beslag, vanaf 1947 tot in 1994. |
13-05-2015 5974 Gezicht op de restanten van de vroegere spoorwegbrug (westzijde) nabij Wesel. |
13-05-2015 5971 Gezicht op de restanten van de vroegere spoorwegbrug (westzijde) nabij Wesel. |
Km 97,269 NBDS/REG, spoorwegbrug te Wesel in aanbouw, 1874. |
Km 97,269 NBDS/REG, spoorwegbrug te Wesel, 1910. |
Uit: tijdschrift Groot Rotterdam, 14 oktober 1927. Bij Wesel werd over de Rijn een nieuwe spoorwegbrug gebouwd. Deze bestond uit vier overspanningen van elk 104 (?) meter lengte. De foto laat het invaren zien van een overspanning in 1927. Hoe dat precies in zijn werk ging, werd niet vermeld. De nieuwe brugdelen werden in elk geval op de oude pijlers gelegd. Waarschijnlijk gebeurde dat in fases, want het spoorwegverkeer moest wel doorgaan. |
Km 97,269 Deutsche Reichsbahn, spoorwegbrug (na vernieuwing) te Wesel, 1928. |
13-05-2015 5976 Gedenkplaat in pijler spoorwegbrug (oostzijde) te Wesel. Gaande van west naar oost bestond de brug bij Wesel uit 65 stenen bogen (totaal 780 meter), 4 ijzeren overspannningen (totaal 406,8 meter, gedeelte over Rhein), 18 stenen bogen (totaal 18 x 18,83 = 339,0 meter), 14 stenen bogen (totaal 14 x 12,55 = 175,7 meter) en 6 ijzeren bogen (totaal 125,4 meter, gedeelte over Alte Rhein). Of deze opgaven uit het verwarrend geschreven en zeer rommelig samengesteld boek De Noord-Brabantsch-Duitsche Spoorweg-Maatschappij, de Vlissinger Postroute juist zijn, is twijfelachtig. Als we deze lengten bij elkaar optellen, komen we uit op 1827 meter in plaats van de op de plaquette genoemde lengte van 1950 meter. Ook het aantal pijlers klopt niet. |
Bij het in gebruik nemen van een spoorwegbrug werd steevast een fraaie ingemetselde gedenkplaat onthuld. Leden van de directie kregen echter pas met het uit dienst treden een fraaie oorkonde uitgereikt. |
16-05-2015 6012 Gezicht op de restanten van de vroegere spoorwegbrug (westzijde) met passerend schip nabij Wesel. Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog werd de brug bij Wesel zeer zwaar beschadigd. De vier stalen overspanningen uit 1927 lagen in de rivier. Nog in augustus en september 1945 werden die op last van de Britse miitaire regering uit het water gehaald. De stenen restanten bleven staan, in afwachting van verdere besluitvorming. Maar omdat de aansluitende spoorwegen nauwelijks nog van belang waren en herstel zeer kostbaar was, lag de keuze al gauw voor de hand. in 1968 werd definitief afgezien van herstel en werd het hele tracé vrijgegeven voor afbraak. Desondanks bleven de stenen restanten liggen. Alleen de in de rivier liggende pijlers werden verwijderd. |
16-05-2015 6014 Gezicht op de restanten van de vroegere spoorwegbrug (westzijde) met passerend schip nabij Wesel. |
16-05-2015 6015 Gezicht op de restanten van de vroegere spoorwegbrug (westzijde) nabij Wesel. |
Km 97,269 NBDS/REG, spoorwegbrug (oostzijde) te Wesel in aanbouw, 1874. |
Km 97,269 NBDS/REG, spoorwegbrug (oostzijde) te Wesel in aanbouw, 1874. |
Km 101,128 NBDS/REG, stationsgebouw Wesel, 1910. Het gebouw werd in 1945 totaal vernield. Het gebouw werd in 1945 totaal vernield. |
Een luchtfoto uit 2015 (Google Earth) geeft een indruk van de ligging van 'der Boxteler Bahn' in en om Wesel. Linksonder in beeld liggen de speciaal voor de brug gebouwde fortificatiewerken 'linksrheinisch'. De heden nog aanwezige stenen brugdelen op de linkeroever en een pijler in het vroegere stroombed zijn niet in wit aangestreept. Op de rechteroever zijn nog vele stenen brugdelen aanwezig, maar niet goed meer zichtbaar vanwege de vele hoge begroeiingen en het hergebruik als garages. Parallel aan dit tracé ligt nog het raccordement naar de havens en de fabrieken aan de westzijde van de stad. In het noordoosten van de stad sluit 'der Boxteler Bahn' aan op de noord-zuidverbinding Emmerich - Oberhausen. In het zuidoosten van de stad takte vroeger het door de internationale treinen in oostelijke richting te volgen baanvak naar Haltern af. Ook dit is inmiddels al lang opgebroken. De cijfers verwijzen naar het spoorwegstation (1, naoorlogse herbouw), de Berliner Tor (2, deels gespaard gebleven in 1945) en de domkerk, toegewijd aan Sint Willibrordus (3). Ten zuidwesten ligt de brug voor het wegverkeer. |
Literatuur: V. Freriks en H. Schlieper, De Noord-Brabantsch-Duitsche Spoorweg-Maatschappij, de Vlissinger Postroute, Rosmalen 2008). |